Yarık Damak Nedir?
Yarık damak, bebeğin anne karnında gelişimi sırasında, çeşitli nedenlerden dolayı bebeğin yüz bölgesindeki yapıların birleşme kusuru nedeniyle oluşan bir hastalıktır. Yarık damak bazı çocuklarda küçük dili etkileyen küçük bir çentik halinde iken bazı çocuklarda küçük dilden dudak bölgesine kadar uzanabilir. Yarık damak tek başına olabildiği gibi yarık dudak ile birlikte de görülebilir. Yarık dudak ve damak 1/1000 doğumda görülürken, yarık damak 1/2500 oranında görülür ve dudak damak yarığı erkeklerde 2 kat fazla görülürken, tek başına yarık damak kız çocuklarda 2 kat fazla görülmektedir.

Yarık damaklı hastalarda semptomlar nelerdir?
Yumuşak damak yetmezliği olan bebekler beslenirken yumuşak damak görevini yapamaz, alınan gıdalar buruna ve akciğere kaçar. Hastaların % 95’inde orta kulakta sıvı birikimi (efüzyonlu otitis media) vardır.

Damak kasları çalışmadığı için normal emme hareketini de yapamazlar. Bu nedenle özel biberonlar ile beslenmeleri gerekir ve beslenme pozisyonu değiştirilir. Bebeğin kilo artışını sağlamak için konsantre formüllü mamalar kullanılması önerilir. Yarık damak ile doğan bebeklerin işitme testlerinin ve dil gelişimi açısından muayenelerinin yapılması çok önemlidir.

Belirgin ya da submuköz yarık damaklı çocuklarda geniz eti dokusu normal damak fonksiyonun devamını sağlayabilmektedir. Bu nedenle bu sorunu olan çocuklara geniz eti operasyonu önerilmemektedir.

Yarık Damak Cerrahisi Ne Zaman Yapılır?
Yarık damağın ameliyatı 9-18 aylık dönemde yarık derecesine göre yapılır. Erken dönemde yapılırsa ameliyata bağlı üst çene ve yüz gelişimi olumsuz etkilenebilir. Daha geç ameliyat edilirse çocuk yarık damak ile konuşmayı öğrenir ve damak onarıldıktan sonra konuşmanın düzelmesi zorlaşır.

Yarık damak operasyonundan sonra hastaların bir kısmında damak kaslarının yetersiz çalışmasına bağlı olarak konuşma sorunları devam edebilmektedir. Bu hastaların 3-4 yaşlarında mutlaka konuşma terapisti tarafından değerlendirilmesi gerekir. Erken tanı ve tedavi ile normal konuşma şansı artmaktadır.

Op.Dr. Saime Güzelsoy Sağıroğlu