Akne (sivilce) nedir?
Sivilce (=Akne), cildimizde bulunan kıl-yağ bezi ünitesinin bir hastalığıdır. Sivilce yüzün dışında göğüs ve sırt bölgesinde görülmektedir. Erken belirtiler siyah noktalar olup, kırmızı kabartılar, cerahatli oluşumlar ve daha şiddetli olgularda derin kistler görülür. Derin yerleşmiş alanlarda iz kalma şansı fazladır ve daha inatçıdırlar.
Akne (sivilce) her yaşta olur mu?
Sivilce ergenlik çağı hastalığı olarak bilinmesine rağmen, aslında tüm yaş gruplarını etkileyebilir. Yenidoğan bir bebekte görülebildiği gibi bazı kişilerde 40’lı yaşlarda bile ortaya çıkabilir ama en sık ergenlik döneminde görülür.
Akne (sivilce) neden oluşur?
Hastalığın nedeni kesin belli olmamakla birlikte yağ bezlerinin irileşmesi ve anormal çalışması temel bozukluk olup, yağ bezleri ağzındaki bakterilerin dolaylı bir katkısı vardır; yağ bezlerinin çalışmasındaki bozukluğun nedeni ise henüz kesinliğe kavuşmamıştır. Hormonlar sınırlı bir ölçüde etkilidir.
Akne (sivilce) karaciğer hastalığından mı kaynaklanır?
Sivilce ile karaciğer bozukluğu arasında bir ilişki bulunmamaktadır ve bu iki hastalık arasında kurulan sıkı bağ tamamen bir hurafeden ibarettir.
Akne (sivilce) ile yiyecekler arasında bir ilişki var mıdır?
Sivilcenin yiyeceklerle (kuruyemiş, kola, kızartma vb.) kesinleşmiş bir ilişkisi yoktur. Ancak çalışmalar glisemik endeksi yüksek gıdaların sivilceleri kötüleştirebileceğini göstermektedir. Bu yüzden bu tür gıdaların aşırı miktarda alınması ve tek yönlü olarak kullanılması önerilmemektedir. Yüksek glisemik indeksi olan gıdalar; patates, beyaz ekmek, beyaz pirinç, beyaz şeker, işlenmiş meyve suları, muz (olgun), karpuz, krakerler, mısır cipsi ve mısır gevreğidir. Bunun dışında bazı hastalar çekirdek, yağda kızartma, çikolata gibi yağlı, kalori değeri yüksek ve hemen kana karışan gıdalardan sonra sivilce şiddetinde bir artma tariflemektedir, bu hastaların sivilce şikayetini arttırdığını düşündüğü bu tip gıdalardan uzak kalmasında fayda vardır.
Akne (sivilce) kalıtsal (ailevi) midir?
Kalıtsal faktörler (ailevi yatkınlık ) sivilce oluşumu ile ilişkilidir. Yağ bezlerinin sayısı, büyüklüğü ve aktivitesi genetik geçişlidir. Özellikle şiddetli, derin yerleşimli sivilcelerin ailesel olma oranı daha fazladır. Eğer anne ve/veya baba ergenlik veya hayatın bir döneminde sivilce problemi yaşamışsa çocuklarında sivilce görülme ihtimali daha yüksektir.
Adet düzensizliği ile akne (sivilce) arasında bir bağlantı var mı?
Eğer bayan hastada sivilce ergenlik döneminde olmadığı halde ileri yaşta başlıyorsa, beraberinde adet düzensizliği, kilo vermede zorlanma, çene, karın, sırt ve meme başı çevresinde aşırı kıllanma şikâyetlerinden bir veya birkaçı varsa hormon bozukluğu açısından değerlendirilmesi gerekir. Bu hastalarda özellikle yumurtalık kisti, yani polikistik over hastalığından şüphelenilir. Bu hastalıkta sivilce şikâyeti oldukça dirençlidir ve tedavisi erkeklerde kullanılan sivilce tedavisinden oldukça farklıdır. Genel olarak unutulmaması gereken ise adet dönemlerinde çoğu bayanda sivilce şikâyetinin artabileceğidir, bu hormonların neden olduğu doğal bir süreç olup bir hastalık belirtisi değildir. Ayrıca gebelikte de hormonların etkisiyle sivilce şiddetlenebilmektedir.
Güneş ile aknenin (sivilce) ilişkisi var mıdır?
Güneş ışınları sivilceyi hafifletebilmektedir ancak bazı kişilerde sivilcenin alevlenmesine ve hatta sivilce ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu nedenle güneşe çıkıldığında yağsız, jel ya da losyon formunda güneşten koruyucu kullanılmalıdır.
Makyaj yapmak akneyi (sivilce) artırır mı?
Makyaj malzemeleri, losyonlar veya cildi aşırı kurutan veya yağlandıran temizleme ürünleri ve tonikler sivilceleri artırabilir. Sosyal ve psikolojik nedenlerle kapatıcı kullanılması gerekiyorsa yağ içermeyen, sivilceli ciltlere özel yağsız ve su temelli, üzerinde "non-comedogenic" veya "non-acnegenic" yazan ürünler tercih edilmelidir. Mineral makyaj ürünlerinin kullanılması daha uygundur. Saça sprey sıkarken, parfüm ya da kolonya kullanırken yüze gelmemesine dikkat edilmelidir.
Akne (sivilce) tedavisi nedir?
Sivilce tedavi edilebilir bir hastalıktır ancak başarılı bir tedavi için uzun süreye ve hastanın da tedavinin başarısına inanması gerekir. Unutulmaması gereken her hasta birbirinden farklıdır ve her hastanın tedavisi ayrıdır. Sivilce yavaş iyileştiği gibi tedavinin bitiminden sonra da tekrarlayabileceği için uzun aralıklı takiplerle idame tedavisi düzenlenerek tekrarlamalar önlenir.
Sivilce tedavisinde değişik teknikler mevcuttur. Tedavide ana prensip cildi tahriş etmeyen temizleyici ürün seçimi ve sivilce şiddetine uygun tedavi uygulanmasıdır.
Cildi çok sık yıkamak veya ovuşturmak sivilceyi şiddetlendirebilir. Günlük olarak cilt ılık su ile cilt pH’sına uygun bir temizleme ürünü ile temizlenebilir.
Sivilceyi sıkmak, oynamak doğru değildir. Bazı sivilce tiplerinde ancak doktor gözetiminde sivilce lezyonları boşaltılabilir. Kurcalanan sivilcede iltihap yayılabilir, kızarıklık artabileceği gibi, iz kalma riski de artar
Hafif sivilcede krem, jel, losyon şeklinde topikal ilaçlar sivilceli bölgeye ince bir tabaka halinde uygulanır. İlk 2-4 hafta kuruluk oluşabilir ancak zamanla azalır. Yağsız bir nemlendirici kuruma şikâyeti için kullanılabilir. Şiddetli tahrişlerde tedavi bırakılarak doktorunuzla görüşülmelidir.
İltihaplı sivilcelerin yoğunlaştığı orta şiddetli sivilcede; ağızdan antibiyotikler ve topikal tedavi birlikte uygulanır. Şiddetli sivilcede dermatolog kontrolünde, ağızdan antibiyotik veya ağızdan retinoik asit tedavisi uygulanır. Sivilcede, tedavi başlandıktan sonra etki 2 – 4 hafta sonra başlar. Sivilcenin tipi ve şiddetine göre doktor tedaviyi düzenleyecektir.
Akne (sivilce) izlerinin tedavisi var mı?
Sivilce izlerinde tedavi, izin tipi ve derinliğine göre düzenlenir. Sivilce izi tedavi yöntemleri aktif sivilcelerin olduğu dönemde uygulanmamalıdır. Sivilcelerin iyileşme sürecinde bazı soyucuların kullanılması, peeling işlemleri ve lazer tedavilerinin uygulanması iyileşme sürecini hızlandıracak ve kalıcı sivilce izi oluşumu olasılığını azaltacaktır. Sivilce tedavisi tamamlandıktan sonra hala geride kalmış izler varsa lazer tedavileri, peeling işlemleri (orta, derin), dermabrazyon, dolgu maddeleri enjeksiyonu gibi yöntemlerin uygulanmasına geçilebilir. Her tedavini kendine göre üstünlükleri ve zayıf tarafları vardır. Tek bir yöntem yerine, izin yapısına uygun birkaç yöntem bir arada kullanılması sonuçların daha iyi olmasını sağlar. Buradaki tedavi seçimini doktor ve hasta birlikte karar vermelidir. Sivilce ve sivilce izi tedavileri süresince ve sonrasında 6 ay güneşten korunmak ve güneşten koruyucu kullanımı çok önemlidir.
