Ses terapisinde kullanılabilecek birçok yöntem mevcuttur. Ancak genel olarak kullanılan yöntemler şu şekilde özetlenebilir.

• Enstrümantasyon ve cihazlarla ses terapisi: Eski yıllardan beri, halen, ses kayıt cihazları, kronometreler, metronomlar, piyanolar ses terapisinde kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra görsel geri bildirim sağlayan bilgisayar programları aracılığı ile sesin kullanımı, yüksekliği/şiddeti (desibel), tonu/aralığı (frekans) ve rezonansı kontrol edilmeye çalışılır. Bu metodlar çocuklarla terapide de oldukça etkindir.
• Ses terapisi teknikleri: Ses hastalıkları ve problemleri, değişik ve birden fazla sebebe bağlı olabileceği için dil ve konuşma patologları/terapistleri yıllar içerisinde pek çok değişik tedavi yöntemi geliştirmişlerdir. Tedavide, bu tekniklerden sadece biri seçilmez, genellikle birkaçı bir arada kullanılır. Ses terapisi teknikleri; maksimum potansiyelin açığa çıkarılması ile ses üretiminin modifiye edilmesinden, ses problemini oluşturan ya da arttıran durumları/alışkanlıkları değiştirmeyi hedef almaya kadar uzanan bir geniş bir yelpaze oluştururlar. Bunlar arasında sayılabilecekler:

Hijyenik Ses Terapisi: “Ses hijyen kurallarına tam olarak uyarsak ses problemi ortaya çıkmaz” anlayışına dayanır. Konuşma patoloğu/terapisti, sesin hasar görmesini arttıracak davranışları ortadan kaldırmayı ve sese binen yükü azaltmayı hatta sesi iyileştirmeyi sağlayan alışkanlıkları kazanmak için yapılacakları hastaya öğretir. Buna ilave olarak genellikle, fizyolojik ses terapisi teknikleri de hijyenik ses terapisi ile birlikte kullanılır.

Semptomatik Ses Terapisi: 1971 yılında Boone tarafından geliştirilmiştir ve ses problemlerinin sesin kötü kullanılmasına bağlı olarak ortaya çıktığı kabul edilerek ses tellerinin/dokunun tedavi edilmesini hedefler. Teknikler, solunum desteği, ses tonunun ve ses yüksekliğinin ayarlanması, kas geriliminin eliminasyonu üzerinde yoğunlaşır.

Psikojenik Ses Terapisi: Ses probleminin, altta yatan bir başka ruhsal faktöre bağlı olduğunu kabul eder ve bu etkeni tedavi etmeyi amaçlar. Dijital manipulasyon ile larengeal masaj yöntemleri yani gırtlağın dışarıdan temas ile gevşetilmesi ve hareketlerinin modifiye edilmesi, tedavide kullanılan yöntemler arasındadır. Bunun yanı sıra hastadan, öksürmek gibi otomatik sesleri çıkarmasını istemek de tedavide kullanılabilecek yöntemlerdendir.

Fizyolojik Ses Terapisi: Direk olarak ses tellerinin hareket ediş biçimini, dalgalanışını değiştirmeyi, ses üretim mekanizmalarının fizyolojisini düzenlemeyi  amaçlayan tekniklerden oluşur. Bu holistik ses terapisi metodları arasında Lessac-Madsen Rezonant Ses Terapisi (Verdolini, 2000), Vokal Fonksiyon Egzersizleri (Stemple, 1995), Lee Silverman Ses Terapisi (Ramig, Bonitati, Lemke, Horii, 1994), Germe ve Üfleme Terapisi (Schneider, Sataloff, 2007) ve Aksan Metodu (Kotby, 1995; Stemple, 1995) sayılabilir.

Eklektik Ses Terapisi: Genellikle hastadaki ses problemi birden fazla sayıda sebebe bağlı olarak ortaya çıkar ve bunların tamamına müdahale ile tedavi mümkündür. Klinisyenler birden fazla metodu bir arada kullanarak tedavi uygularlar. Bunu yaparken, diğer uzmanlık alanlarının da desteği alınabilinir.

• Kanser Cerrahisi Sonrasında Ses Terapisi: Yukarıda listelenmiş terapi teknikleri kullanılarak, bunun yanı sıra kaybedilen dokunun fonksiyonun doğru kompansasyon ile korunması hedeflenir. Nefes gücü çok büyük önem taşır. Seste güç, daima nefesle sağlanacaktır. Yine kanser sebebi ile gırtlağın tamamının kaybedilmesi halinde dahi ses üretimi ve konuşma mümkündür. Bu yönde kullanılabilecek 3 yöntem bulunur: Elektrolarenks ile konuşma, trakeoözefageal şant (konuşma protezi) ile konuşma ve özefageal (geğirerek) konuşma. Bu yöntemlerin etkili kullanımı hastaya öğretilir

Gayem Köprücü, MS, CCC-SLP
Dil ve Konuşma Patoloğu