Uçak yolculuğu sırasında karşılaşılan en sık tıbbî problem kulak problemleridir. Kulak problemleri, her ne kadar basit bir sorun olarak görülse de, gerekli önlemler alınmadığı takdirde işitme kayıplarına bile neden oluyor. Bu problemlerin sebebi uçak havalandıktan sonra artan irtifa ile hava basıncının düşmesidir. İrtifa arttıkça hava basıncı düşer ve deniz seviyesine eşit olan gazlar düşük basınçlı yere doğru hareket ederler.

Hava yolculuğu esnasında ani basınç değişiklikleri olur. Bu basınç değişikliklerinin eşitlenmesi için östaki borusunun o esnada hemen açılıp kapanabilmesi lazımdır. Bu olay özellikle uçak inişe geçtiğinde görülür.

İlk dönemde basınç eşitlenmesi sağlanamayan uçaklarda bu gerçek bir problem oluşturmaktaydı. Günümüzde bu olay en aza düşürülmüştür. Buna rağmen hâlâ bazı önlenemeyen basınç değişiklikleri olabilmektedir.

KBB ve baş boyun bölgesinde değişik anatomik bölgelere taksim edilmiş hava dolu alanlar vardır. Bunlar orta kulakta kemik içinde sinüslerde bulunur. Bu hava dolu boşlukların böyle olmasının sebebi başımızın kütle olarak daha hafif olmasını sağlaması ve bulundukları organların normal fizyolojik işlevlerini yerine getirmeleri içindir. Baş boyunda ki hava dolu boşluğu olan organları basit olarak ikiye ayırabiliriz. Bunlar kulak ve sinüslerdir.

Orta kulak ve sinüsler gibi kemik duvarlı vücut boşlukları için buradaki anlamı, uçuş sırasında bu boşluklarda ki hava basıncının çevre basıncına uygunluk göstermesi gerektiğidir. Yani yolculuk sırasında uçak irtifa aldıkça basınç düşeceğinden bu boşluklardaki yüksek basıncın da rahatlıkla dışarı çıkarak ve çevre basıncı ile eşit hale gelmeleridir. Uçak tırmanırken kulak içince kalan hava östaki tübü vasıtası ile geniz bölgesinden, sinüslerdeki hava ise sinüslerin burun içine açılan delikleri vasıtası ile çıkar gider.

İşte bu durumda gerek kulağımızda gerek burun içimizde gerekse de geniz bölgemizde bu hava alışverişini sağlayan deliklerin tıkanmasına neden olacak bir hastalığımızın olmaması gerekir. Eğer hafif hasta veya nezle grip gibi üst solunum yollarını tıkayan bir rahatsızlığımız varken uçağa binersek bu hava boşluklarında ki basınç kolay eşitlenemeyeceğinden şiddetli ağrı gibi yakınmalarımız olabilir. Bu yüzden KBB bölgesinde bir rahatsızlığımız varken seyahat edeceksek bir uzmandan tavsiye, tedavi ve ilaç almamız gerekir.

Tavsiyeler:

• Yutma işlemi östaki borusunu açan kasları harekete geçirir. Bu sebeple inişe geçmeden önce inişe geçmeden önce sakız çiğneyin ya da nane şekeri emin.
• Esnerken östaki borusu kası daha iyi uyarıldığı için iniş sırasında esneyin.
• Uyurken yutkunma işlemi çok yavaşladığı için iniş sırasında uyumamaya dikkat edin.
• Burun kanatlarınızı elinizle sıkıca kapatın. Ağızdan kuvvetli bir soluk alın. Ağzınız ve burnunuz kapalı olduğu halde bu nefesi yanak ve yutma kaslarınızı kullanarak dışarı üflemeye çalışın. Kulağınızda basınç veya ses hissetmeniz “başardınız” anlamına geliyor. İniş sırasında bunu birçok kez tekrarlayın.
• Yanınızda bebeğiniz varsa iniş sırasında bebeğinizi emzirin veya besleyin. Uyumasına izin vermeyin.
• Soğuk algınlığınız, sinüs iltihabınız veya alerjiniz varsa en iyisi uçuşu ertelemeye çalışın.
• Son günlerde bir kulak müdahalesi geçirdiyseniz doktorunuzdan uçuş hakkında bilgi alın.

Op.Dr.Denizhan Dizdar