Grip (influenza), influenza virüslerinin (Tip A, B ve C) neden olduğu ani gelişen, ateş yapan, genellikle burun, boğaz, sonrasında da akciğerleri tutabilen bir solunum yolu enfeksiyon hastalığıdır.
Öksürük ve aksırık sonucu, içerisinde hastalığa neden olan canlı virüsleri taşıyan damlacıkların çevreye saçılması ile yayılır. Salgınları genellikle kışa girerken (Ekim - Kasım aylarında) ve yaza girerken (Mart - Nisan aylarında) daha çok görülür. Bulaşıcı hastalıklar arasında özel bir yere sahip olan influenza virüsü enfeksiyonlarının 1-3 yıllık aralarla yaygın salgınlara neden olduğu ve dünyada her yıl 350 milyon kişinin bu hastalığa yakalandığı bilinmektedir.

Grip belirtileri nelerdir?
Virüsü aldıktan sonra bir iki gün içerisinde aniden ortaya çıkar. Sık görülen belirtiler arasında ateş (38 - 41°C), baş ağrısı, yorgunluk hissi, kuru öksürük, boğaz ağrısı, burun akıntısı ve adale ağrıları gibi yakınmalar vardır.
Hastalığın önemi, enfeksiyonlara karşı riskli, bağışıklık sistem yetmezliği olan kişilerde, yaşlı ve önemli sağlık sorunları olanlarda ciddi komplikasyonlar oluşturabilmesidir. Hastalığa yakalananların çoğu bir iki hafta içerisinde iyileşirken, hasta grubunun % 5-20 oranında zatürre, bronşit, sinüzit ve orta kulak enfeksiyonu gibi ikincil hastalıklar ortaya çıkabilir. Özellikle yaşlı nüfus oranının arttığı gelişmiş toplumlarda ölüm de görülebilmektedir. Bu nedenle erken tanı, influenzaya bağlı komplikasyonlardan etkilenme olasılığı olan yüksek riskli ve yaşlı hastaların izlenmesinde ve tedavisinde büyük önem taşır.

Grip tanısı nasıl konulur?
Grip tanısı genelde hikaye ve fizik muayene sonucu konulur. Ancak tanı kesin olarak virüsün izolasyonu ile konabilir. Ancak virüslerin kültür işlemi, özel sistemler gerektirdiğinden ve uzun zaman aldığından hastanın tedavisinin planlanmasında genelde tercih edilmemektedir. Günümüzde Grip tanısında, çabuk sonuç veren ELIZA kitleri yaygın olarak kullanılmaktadır. Çabuk tanı kitleri ile boğaz salgısında, geniz sürüntüsünde, burun salgılarında ve balgamda İnfluenza A ve B virüslerinin varlığı, bir iki saat içerisinde saptanabilmektedir. Fakat gribal enfeksiyon için rutin bir tanı amaçlı ELİZA testi pratik değildir. Kültürlerde üreyen virüslerin tipleri tayin edilerek salgınların izlenmesinde ve aşıların hazırlanmasında bu bilgilerden yararlanılır.

Grip nasıl tedavi edilir?
Grip (influenza) tedavisinde antibiyotikler etkili değildir ve çoğu zaman gereksiz olarak kullanılmaktadır. Gereksiz antibiyotik kullanımı, bakterilerde direnç gelişimine neden olarak bazı enfeksiyonların tedavisini geciktirdiği gibi tedavi masraflarını da artırmaktadır. Antibiyotikler, hastalık sırasında ikincil olarak görülen bakteriyel enfeksiyonlar (sinüzit, zatürre ve orta kulak iltihabı gibi) geliştiğinde uzman görüşü altında.
Genel olarak istirahat etmek, bol sıvı tüketmek, diğer insanlarla temasın azaltılması gene olarak yapılması gerekenlerdir.
Grip tedavisi için dört değişik virus ilacı (Amandatine, Rimandatine, Zanamivir ve Oseltamivir) vardır. Bu ilaçlar kesinlikle doktor tavsiyesi ve gözetiminde kullanılmalıdır. Gribe yakalanan çocuklarda ve gençlerde Aspirin kullanılması tavsiye edilmez. Aspirin çok nadir görülen, ancak tehlikeli olan "Reye Sendromu'na" neden olabilir. Aspirin yerine dinlenme, bol sıvı alma ve belirtileri hafifleten ilaçlar tercih edilmelidir.

Gripten korunmak için neler yapılabilir?
Hastalıktan korunmak için grip sezonundan önce aşılanmak faydalıdır. Fakat artık değişik suşlarla olan gribal enfeksiyon sıklığının artması sebebiyle aşı olmak her zaman korumamaktadır. Aşı komplikasyonları ve yan etkileri de göz önüne alındığında aşı kararı bir uzmana danışılarak alınmalıdır.
Özellikle çocuklar, 65 yaşını geçenler ve kronik hastalığı olanlar (Astım, kalp yetmezliği, diyabet ve kanser hastaları gibi) ın aşılanmasında fayda vardır. Hastane çalışanlarının da aşılanması hastane enfeksiyonlarının önlenmesi açısından önemlidir. Öksürük ve aksırık sırasında ağız çevresine ve ellere bulaşan damlacıkların, enfeksiyonun yayılmasında önemli rolü vardır. Bu nedenle ellerin sürekli yıkanarak temiz tutulması,  çok önemlidir. Düzenli ve yeterli beslenmek, yüzeyleri sürekli temiz tutmak, gripli kişilerle temasın azaltılması, kapalı ortamların sık olarak havalandırılması diğer yapılması gerekenlerdir.

Op.Dr. Seçkin Ulusoy
seckinkbb@gmail.com