Uyku bruksizmi nedir?
Amerikan Orafasiyal ağrı akademisi bruksizmi gün içinde veya gece farkında olmadan dişleri sıkmak veya gıcırdatmak olarak tanımlamaktadır. Diş sıkmaya çiğneme kasları olan temporalis ve masseter kaslarında bilinçdışı olarak başlayan aktivite neden olur.
Bruksizm uykuda, uyanıkken veya her iki durumda da olabilir. Hiçbir neden yokken sağlıklı insanlarda ortaya çıkabileceği gibi, bazı ciddi nörolojik rahatsızlıklar veya ilaç kullanımına bağlı da olabilir.
Uyku bruksizmi en yaygın şeklidir. Okul çağı çocuklardan yaşlılara kadar her yaş grubunda görülebilir. Genellikle yaş ile ters orantılıdır fakat ergenlik döneminde düşüş görülür.
Uyku bruksizmi nedenleri nelerdir?
Uyku bruksizmi gelişiminde birçok faktör rol oynamaktadır. Kalıtsal nedenler, stres ve psikososyal durum, kişilik yapısı, gastroözefajiyal reflü, uyku apnesi ve maloklüzyon sorunları gelişiminde rol oynamaktadır. Uyku bruksizmi gelişmiş toplumlarda ve kadınlarda daha sık görülmektedir.
Uyku bruksizmi belirtileri nelerdir?
En sık karşılaşılan belirti diş sıkmadır. Bunu genellikle eşler fark ederler. Bunun dışında diş ağrısı, çene ağrısı, kulak ağrısı, baş ağrısı, dişlerde düzleşme ve çürümeler, mine tabakasında dejenerasyon ve yırtılmalar görülebilir. Çiğneme sırasında ağrı ve çiğneme kaslarında yorgunluk sık karşılaşılan şikâyetler arasındadır.
Bruksizm ne gibi rahatsızlıklara yol açabilir?
En sık karşılaşılan komplikasyonlar çene eklemi ve diş sorunlarıdır. Çene eklem ağrısı dışında özellikle ağzı açarken duyulan sesler eklemde hasarın başladığını gösterir. Kulakta çınlama, duyma kaybı ve miyofasyal ağrı sendromuna yol açabilir.
Uyku bruksizmi tanısı nasıl konur?
Tanı kriterleri uyku sırasında diş sıkma diş gıcırdatma ve aşağıdakilerden biri tanı için yeterlidir.
- Çene kaslarında rahatsızlık hissi
- Gıcırtı sesi
- Diş yüzeyinde aşınma
Ayrıca polisomnografide (uyku testi) gösterilen çene kaslarında başka bir hastalık veya epilepsi olmadan aktivite olması ve obstruktif uyku sendromu varlığı da tanıyı destekler.
Uyku bruksizmi tedavisi nedir?
- Alkol, sigara ve kafeinin bırakılması
- Yastıksız ve düz yatılması
- Gece plağı,
- Psikoterapi,
- Biofeedback teknikleri
- Yoga vb rahatlama teknikleri,
- Sakinleştirici ilaçlar
- Botilinum toksin (Botox) uygulaması
- Ağız kapatma ayarlamaları (geri dönüşsüz teknik) hasraya göre doktorunuz tarafından önerilebilir.
Op. Dr. Ziya Saltürk
