Koanal atrezi nedir?
Koanal atrezi burun boşluğunun arkasında yer alan ve alınan havanın burundan alt havayollarına geçişini sağlayan posterior nazal aperture denilen bölgenin tıkanması veya kapalı olması durumudur. Sıklıkla ilişkide olduğu bölgelerde başka kemik anormallikler ve orta yüz gelişim problemleri de eşlik eder.

Neden olduğuna ait bir açıklama burun ve ağız boşluğunu ayıran ve sonradan yok olması gereken bir membranın varlığını sürdürmesidir.  Diğer bir açıklama ise o bölgede büyüme ile ilişkili faktörlerde değişiklik sonucu küçük veya kapalı bir koana oluşmasıdır. Oluşan tıkanıklık membran yapısında, kemik yapısında veya her ikisinin birlikte olması şeklinde olabilir.  

Ortalama 7000 canlı doğumdan birinde görülen nadir bir durumdur. Kız çocuklarında daha çok görülüp olguların üçte ikisinde tıkanıklık tek taraflıdır.

Koanal atrezi bulguları nelerdir?
Koanal atrezi burun arkasında iki adet olarak yer alan deliklerin tek taraflı mı tıkandığı yoksa iki tarafın da tıkanıp tıkanmadığına göre bulgu verir. Tek tarafın tıkalı olduğu olgular hayatlarının ileri dönemlerinde tek taraflı burun tıkanıklığı ve/veya tek taraflı burun akıntısı ile başvurur. İki tarafın tıkalı olduğu bebekler ise erkenden bulgu verip üst havayolu tıkanıklığı, gürültülü solunum ve tipik bulgu olan beslenme sırasında morarma ve bebeğin ağlaması sırasında düzelme ile bulgu verir.

Koanal atrezi tanısı nasıl konur?
Şüphe duyulan olguda ön muayene de 5-6 numara kataterin burundan ağız boşluğuna geçirilmeye çalışılır. Katater geçirilemediğinde tanıdan şüphelenilir. Doğrudan fiber optik endoskopla inceleme yapılabiliyorsa tıkanıklık net olarak görülebilir. Ayrıca bilgisayarlı tomografi ile de ile tıkanıklığın görülmesi mümkündür.

Koanal atrezi tek başına olabileceği gibi çoklu doğumsal anormalliklerin bir parçası da olabilir. Bu nedenle olgunun bu açıdan da değerlendirilmesi gerekir. Olguları kardioyoloji, göz hastalıkları gibi branşların ek problemler açısından değerlendirmesi gerekebilir. Birlikte  görülebilecek ek problemlerin bazıları şu şekildedir.

• Yüz, burun ve damak problemleri
• Parmak anormallikleri
• Konjenital kalp hastalıkları
• Göz hastalıkları (koloboma)
• Entelektüel problemler
• Dış kulak anormallikleri
• Yemek borusu yokluğu
• Yemek borusu ile nefes borusu arasında bağlantı vs

Koanal atrezi tedavisi nedir?
Acil tedavide bebeğe bir ağızdan hava almayı kolaylaştıracak bir airway ve beslenmesinin sağlanması ilk basamaklardır. Kesin tedavi bu tıkanıklığın açılması ve tekrar kapanmasını engelleyecek geçici bir stent konmasıdır. Bu ameliyatlar ağız içinden yapılabileceği gibi endoskopik yaklaşım günümüzde yaygın olarak kullanılır. Endsokopik yaklaşımla direk görüş altında atrezi alanı açılarak stentlenebilir. Ancak başarılı cerrahilerden sonra bile tekrar kapanma ve yeniden ameliyat gerekebilir.

Prof.Dr.İbrahim Sayın